EDUKACJA dotycząca RACJONALNEGO STOSOWANIA ANTYBIOTYKÓW w chorobach górnych dróg oddechowych

Z okazji Światowego Tygodnia Wiedzy o Antybiotykach Instytut Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej wraz z Fundacją My Pacjenci włączyły się w akcję edukacyjną na temat racjonalnego stosowania antybiotyków.

Nadużywanie i niewłaściwe stosowanie antybiotyków to jedna z głównych przyczyn rosnącego zjawiska antybiotykooporności. Z powodu infekcji bakteriami antybiotykoopornymi na świecie umiera 2 mln osób rocznie, a w 2050 r. – jeżeli sytuacja nie ulegnie zmianie – będzie z tego powodu umierało 10 mln osób rocznie.

Nadużywanie antybiotyków prowadzi do narastania lekooporności drobnoustrojów, a infekcje układu oddechowego są dominująca przyczyną takiego nadużycia, gdyż w zdecydowanej ich większości antybiotykoterapia nie jest wskazana.

W 2022 roku  Polska znajduje się w pierwszej dziesiątce krajów OECD, w których przyjmuje się najwięcej antybiotyków. Średnia dla krajów OECD to 17 dawek antybiotyków na 1 tys. mieszkańców na dzień. Polska jest powyżej tej średniej z 22 dawkami, co daje jej 7. miejsce z tym zestawieniu.

SYTUACJA — ŚWIAT

• Nadużywanie i niewłaściwe stosowanie antybiotyków to jedna z głównych przyczyn rosnącego zjawiska antybiotykooporności. Z powodu infekcji bakteriami antybiotykoopornymi na świecie umiera 2 mln osób rocznie, a w 2050 r. – jeżeli sytuacja nie ulegnie zmianie – będzie z tego powodu umierało 10 mln osób rocznie. (OECD).1
• Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) uznała narastanie zjawiska antybiotykooporności za globalny kryzys i jedno z największych aktualnych zagrożeń zdrowotnych, które „może prowadzić do ostatecznego kryzysu współczesnej medycyny”.2
• Ze względu na skalę nadużyć stosowania antybiotyków, ich racjonalne użycie, a przede wszystkim ograniczenie nadużycia tej grupy leków uznane zostały za jedne z najważniejszych celów działań wielu organizacji, m.in. Światowej Organizacji Zdrowia, amerykańskiego Centrum Prewencji i Kontroli Zakażeń (CDC, ang. Centers for Disease Control and Prevention), czy Europejskiego Centrum Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC, ang. European Centre for Disease Prevention and Control).3

1. https://www.oecd.org/health/Antimicrobial-Resistance-in-the-EU-EEA-A-One-Health-Response-March-2022.pdf
2. https://papier.gazetalekarska.pl/?page_id=itoaztdveoxhfhvi&paged=484
3. https://www.farmakoekonomika.com.pl/naduzycie-antybiotykow-skala-zjawiska-i-jej-konsekwencje/

SYTUACJA — POLSKA

• Już w 2017 roku średnia ważona konsumpcja środków przeciwbakteryjnych do stosowania ogólnoustrojowego w Unii Europejskiej w leczeniu otwartym (tj. poza szpitalami) wynosiła 21,8 dobowych dawek (DDD) na 1000 mieszkańców dziennie i przyjmowała wartości od 10,1 w Holandii do 33,6 na Cyprze. Zużycie tych środków w leczeniu otwartym w Polsce było powyżej średniej europejskiej i wynosiło 27 DDD na 1000 mieszkańców dziennie.4
• Nadużywanie antybiotyków prowadzi do narastania lekooporności drobnoustrojów, a infekcje układu oddechowego są dominującą przyczyną takiego nadużycia, gdyż w zdecydowanej ich większości antybiotykoterapia nie jest wskazana – podkreślają autorzy wytycznych dla lekarzy POZ – Diagnostyka i leczenie wybranych infekcji oraz stanów zapalnych dróg oddechowych.5
• Ostre zapalenie błony śluzowej gardła i migdałków podniebiennych (OZGM) w zdecydowanej większości przypadków ma etiologię wirusową – u dzieci powyżej 3. roku życia zakażenia wirusowe odpowiadają za 70-85%, a u dorosłych za 90-95% przypadków tej choroby. Ostre zapalenie błony śluzowej gardła i migdałków podniebiennych jest najczęstszą przyczyną nadużywania antybiotyków w Polsce.5

4.https://www.nik.gov.pl/aktualnosci/antybiotyki-i-co-dalej.html

5.https://www.termedia.pl/Diagnostyka-i-leczenie-wybranych-infekcji-oraz-stanow-zapalnych-drog-oddechowych-Wytyczne-dla-lekarzy-POZ,98,45690,1,1.html