Oczekiwania Polaków dotyczące rozwoju e-zdrowia – jakich rozwiązań oczekujemy? Jak oceniamy istniejące już rozwiązania? – wyniki badań Fundacji MY PACJENCI przygotowanego we współpracy z Centrum e-Zdrowia.
Badanie przeprowadzone metoda indywidualnych wywiadów telefonicznych na reprezentatywnej próbie dorosłych Polaków, pokazało, że pozytywnie oceniamy istniejące rozwiązania e-zdrowia, ale oczekujemy ich rozwoju, najchętniej w powiązaniu z IKP.
Jakich funkcjonalności e-zdrowia oczekują Polacy?
- by system informował lekarza wystawiającego receptę, że przepisuje mi leki, których
nie powinno się stosować z innymi lekami, które stosuję – 87,4% - mieć możliwość realizacji recepty częściowej w dowolnej aptece (problem braku leków,
zamykających się aptek) – 87% - mieć możliwość złożenie zamówienia za pomocą IKP i/lub moje IKP na recepty od każdego lekarza na stałe leki, bez konieczności wizyty stacjonarnej – 83,7%
- mieć możliwość wydruku z IKP aktualnej listy moich leków z dawkowaniem i porami ich
przyjmowania (moja lista leków) – 80,2% - otrzymywać powiadomienie z moje IKP o niedalekim terminie ważności recepty i konieczności jej realizacji – 78,3%
- aby system informował mnie o dostępnych dla mnie programach profilaktycznych – 78,1%
Kobiety znacznie częściej za ważne uznawały to, by system informował ich o dostępnych dla nich programach profilaktycznych (suma wskazań pozytywnych wyniosła odpowiednio: 82,5% i 73,3%).
Badani w wieku 50 lat i więcej znacznie częściej za zdecydowanie ważne uznawali to, by system informował lekarza wystawiającego receptę, że przepisuje leki, których nie powinno się przyjmować z innymi lekami, które stosują (odpowiednio: 49,0% i 53,4%).
Lubimy e- receptę, teleporady i wideo porady już mniej.
- 9 na 10 ankietowanych pozytywnie ocenia funkcjonowanie narzędzia jakim jest e-recepta
- 3 na 10 badanych negatywnie ocenia teleporadę, wideoporadę z kolei negatywnie ocenia co czwarty respondent.
- Ankietowani zdecydowanie najczęściej wskazywali, że wiedzę na temat nowych e-usług w ochronie zdrowia czerpią z Internetu.
- Najczęściej wskazywanym przez respondentem miejscem, z którego chcieliby czerpać wiedzę o nowych usługach w ochronie zdrowia jest IKP.
Jak podkreśla Magdalena Kołodziej, Prezes Fundacji My Pacjenci – rozwój technologii e-zdrowia jest ogólnoświatowym trendem, zmieniającym systemy opieki zdrowotnej w wielu krajach w kierunku tworzenia systemów otwartych na potrzeby pacjentów, transparentnych i tańszych niż obecne. Efektywne rozwiązania e-zdrowia mają ze swej natury charakter pacjentocentryczny, przybliżają usługi medyczne do pacjenta, poprawiają ich koordynację poprzez lepszy obieg informacji i wymianę danych medycznych między przedstawicielami zawodów medycznych a pacjentami.
Internet stał się dla dużej grupy pacjentów istotnym źródłem i powszechnym narzędziem dostępu do informacji dotyczących diagnozowania i leczenia chorób oraz poruszania się w systemie opieki zdrowotnej. W okresie ostatniego roku blisko 70% respondentów korzystało z Internetu w celach związanych ze zdrowiem. Umawianie w ten sposób wizyt, odbiór wyników badań laboratoryjnych czy sprawdzanie opinii o świadczeniodawcach stały się standardem opieki, do którego jako pacjenci dążymy.
Zdaniem Bartłomieja Chmielowca, Rzecznika Praw Pacjenta – kluczowym wnioskiem płynącym z badania jest gotowość znacznej części Polaków na wdrażanie rozwiązań z zakresu e-zdrowia i oczekiwanie, że dostępność innowacyjnych rozwiązań będzie rosnąć.
Wyniki badania potwierdzają nasze obserwacje, wynikające z analizy zgłoszeń kierowanych przez pacjentów do Rzecznika Praw Pacjenta. Widzimy, że respondenci oczekują rozwiązań, wspierających ich w poruszaniu się po systemie ochrony zdrowia (odpowiedziało tak blisko 80% badanych) oraz w znajdywaniu dostępnych usług, jak choćby programy profilaktyczne. Wskazują na to również najczęściej oczekiwane funkcjonalności, jak np. rejestracja do lekarza, odbiór wyników, dostępność leków czy opinie o podmiotach leczniczych.
Lepsze zrozumienie wyników i ich przełożenie na projektowane działania wymaga dalszych, pogłębionych analiz. Obecnie prezentowane wyniki badania pozwalają jednak z nadzieją patrzeć w przyszłość i możliwości wdrażania kolejnych w obszarze e-Zdrowia. Zwraca uwagę, że 42% respondentów wyraża jednocześnie obawy, że wdrażanie kolejnych rozwiązań e-Zdrowia może ograniczyć dostęp do świadczeń i pogłębić nierówności w zdrowiu.
Paweł Kikosicki, Dyrektor Centrum e-Zdrowia szczególnie zadowolony jest z pozytywnego odbioru usług e-zdrowia wśród pacjentów, gdyż Centrum e-Zdrowia przykłada ogromną wagę do tego, by na system patrzeć oczami pacjentów i dobrze rozumieć potrzeby tej największej grupy odbiorców usług. Znajomość e-recepty, e-skierowania i Internetowego Konta Pacjenta przez ponad 93% badanych, a także dostrzeżenie przez 87% ankietowanych dynamicznego rozwoju e-zdrowia w ostatnich 2-3 latach – to najlepsza ocena naszej pracy.
Nie dziwi fakt, że rozwiązania e-zdrowia są najmniej popularne w najmłodszej grupie wiekowej, bo choć są to osoby zaawansowane cyfrowo, to jednak stosunkowo rzadko korzystają z opieki zdrowotnej. Natomiast bardzo dobrą wiadomością jest znajomość e-usług wśród prawie 95% osób po 60.roku życia. Od początku rozwoju e-zdrowia dokładamy wszelkich starań, by wdrażane nasze produkty były przyjazne dla osób mniej biegłych w korzystaniu z komputera czy internetu.
Zdaniem Michała Byliniaka, Dyrektora Generalnnego Związku Pracodawców Innowacyjnych Firm Farmaceutycznych INFARMA – wyniki badania są bardzo budujące i co najważniejsze potwierdzają konieczność rozwoju narzędzi e-zdrowia. Na szczególną uwagę zasługuje fakt, że zdecydowana większość badanych, także w starszych grupach wiekowych, chętnie korzysta z narzędzi online i pozytywnie je ocenia. Z całą pewnością duży wpływ na tak szybki rozwój e-zdrowia miała pandemia, ale pozytywne oceny użytkowników jasno wskazują, że niezależnie od okoliczności pacjenci doceniają takie rozwiązania, które ułatwiają im poruszanie się w skomplikowanym i czasochłonnym systemie ochrony zdrowia niezależnie od pandemii.
Narzędzia e-zdrowia to jednak nie tylko ułatwienia praktyczne, mają one wpływ także na skuteczność i bezpieczeństwo prowadzonych terapii. Doskonale rozumieją to respondenci, którzy pytani o oczekiwania, co do kierunków rozwoju e-zdrowia, najczęściej wskazywali, że chcieliby aby system informował lekarza, że zapisuje lek, którego nie powinno się stosować z innymi lekami już stosowanymi przez danego pacjenta. Inną bardzo ważną kwestią poruszaną w badaniu jest dostęp i bezpieczeństwo gromadzonych danych. Wyniki badania potwierdzają, że pacjenci rozumieją znaczenie narzędzi e-zdrowia i doskonale wyczuwają ich większe możliwości.
Miejmy nadzieję, że te opinie znajdą odzwierciedlenie w dalszych decyzjach Ministerstwa Zdrowia, ponieważ niewątpliwie dalszy rozwój e-zdrowia może mieć ogromny wpływ na usprawnienie funkcjonowania systemu ochrony, zadowolenie pacjentów i optymalizację kosztów ponoszonych przez NFZ.