Lecz się odpowiedzialnie
Fundacja My Pacjenci wraz z Instytutem Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej włączyły się w akcję edukacyjną na temat racjonalnego stosowania antybiotyków.
KILKA NAJNOWSZYCH FAKTÓW:
- Polska jest w czołówce krajów, w których nadużywa się antybiotyków (7 miejsce wśród krajów OECD).[1]
- Z powodu infekcji bakteriami antybiotykoopornymi na świecie umiera 2 mln osób rocznie, a w 2050 r. – jeżeli sytuacja nie ulegnie zmianie – będzie z tego powodu umierało 10 mln osób rocznie – to więcej niż na nowotwory. [2]
- Ostre zapalenie błony śluzowej gardła i migdałków podniebiennych jest najczęstszą przyczyną nadużywania antybiotyków w Polsce. [3]
- Ból gardła jest jednym z głównych powodów nadużywania antybiotyków*. 35% osób, które kiedykolwiek stosowały antybiotyki do leczenia infekcji z bólem gardła przyznaje, że zrobili to bez zalecenia lekarza.[4]
- Aż u 90% pacjentów, główną przyczyną dolegliwości bólowych w obrębie gardła są infekcje wirusowe spowodowane przez m.in. rinowirusy, koronawirusy, adenowirusy, wirusy grypy i paragrypy, jedynie pozostałe 10% to infekcje bakteryjne (np. Streptococcus pyogenes).[5]
- Objawy związane z infekcją wirusową stopniowo ustępują po 3–4 dniach, podczas gdy zakażenie bakteryjne może trwać 8–10 dni.
- Mamy narzędzia w POZ postaci strep-testów, pozwalających rozróżnić infekcję wirusową od bakteryjnej.
- Nieuzasadnione stosowanie antybiotyków oraz ich stosowanie niezgodnie z zaleceniami prowadzi do powstawania antybiotykooporności.
[1] https://pulsmedycyny.pl/kadry/lekarze/raport-oecd-polska-w-czolowce-krajow-przepisujacych-najwieksza-ilosc-antybiotykow/
[2] https://www.mp.pl/pacjent/choroby-zakazne/aktualnosci/220610,coraz-powazniejszy-problem-infekcji-bakteriami-opornymi-na-antybiotyki
[3] https://www.termedia.pl/Diagnostyka-i-leczenie-wybranych-infekcji-oraz-stanow-zapalnych-drog-oddechowych-Wytyczne-dla-lekarzy-POZ,98,45690,1,1.html
[4] IPSOS na zlecenie Reckitt – Antybiotykooporność – znajomość, rozumienie i postawy wśród Polaków, próba reprezentatywna, czerwiec 2022.
[5] https://www.termedia.pl/Diagnostyka-i-leczenie-wybranych-infekcji-oraz-stanow-zapalnych-drog-oddechowych-Wytyczne-dla-lekarzy-POZ,98,45690,1,1.html
FAKTY:
- W 2022 roku Polska znajduje się w pierwszej dziesiątce krajów OECD, w których przyjmuje się najwięcej antybiotyków. Średnia dla krajów OECD to 17 dawek antybiotyków na 1 tys. mieszkańców na dzień. Polska jest powyżej tej średniej z 22 dawkami, co daje jej 7. miejsce z tym zestawieniu.
- Nadużywanie i niewłaściwe stosowanie antybiotyków to jedna z głównych przyczyn rosnącego zjawiska antybiotykooporności. Z powodu infekcji bakteriami antybiotykoopornymi na świecie umiera 2 mln osób rocznie, a w 2050 r. – jeżeli sytuacja nie ulegnie zmianie – będzie z tego powodu umierało 10 mln osób rocznie.
- Nadużywanie antybiotyków prowadzi do narastania lekooporności drobnoustrojów, a infekcje układu oddechowego są dominująca przyczyną takiego nadużycia, gdyż w zdecydowanej ich większości antybiotykoterapia nie jest wskazana.
Niezbędna edukacja, że antybiotyk nie „jest na wszystko”
Eksperci zwracają uwagę na nadal pokutujący w Polsce stereotyp, że antybiotykiem można leczyć infekcje powszechnie nazywane przeziębieniem. Potwierdzają to wyniki badania świadomości przeprowadzone przez Ipsen na zlecenie Reckitt:
- co 4 badany uważa, że infekcje wywołaną wirusami należy leczyć antybiotykiem
- 35 % osób stosowało antybiotyk do leczenia infekcji infekcji gardła bez zalecenia lekarza
Profesor Agnieszka Mastalerz – Migas podkreśla, że „antybiotyk przyjmowany przy infekcji wirusowej nie dość że nie zadziała, to wpłynie jedynie negatywnie na nasze zdrowie, niszcząc florę bakteryjną.” Brak świadomości podkreśla także przeprowadzona sonda uliczna:
Leczenie objawowe wirusowego zapalenia gardła – aktualne wytyczne.[1]
Najczęstszymi drobnoustrojami wywołującymi ostre zapalenie gardła i migdałków podniebiennych są wirusy. Odpowiadają one za 90-95% przypadków tej choroby u dorosłych. Leczenie takich infekcji powinno być objawowe i przeciwzapalne.
Zgodnie z wytycznymi w ostrym zapaleniu gardła i migdałków podniebiennych stosujemy leczenie objawowe:
- łagodzenie dolegliwości bólowych i gorączki – ibuprofen lub paracetamol, ibuprofen ma działanie przeciwzapalne
W przypadku braku skuteczności jednego z nich można je stosować naprzemiennie
Łagodzenie bólu gardła miejscowo
- tabletki do ssania, aerozole lub płyny do płukania zawierające niesteroidowe leki przeciwzapalne (flurbiprofen, benzydamina)
- leki znieczulające miejscowo
- antyseptyki
Dodatkowo w leczeniu objawowym możemy zastosować:
- płukanie gardła wodą z solą
- nawilżanie np. inhalacje izotonicznym roztworem soli
- przyjmowanie dużej ilości płynów
- oszczędzający tryb życia – wypoczynek
Więcej o projekcie Lecz się odpowiedzialnie – stop nadużywaniu antybiotyków.
Projekt edukacyjny Lecz się odpowiedzialnie – stop nadużywaniu antybiotyków prowadzony jest pod patronatem Naczelnej Izby lekarskiej i Polskiego Towarzystwa Medycyny Rodzinnej, obejmuje działania edukacyjne i świadomościowe prowadzone równolegle do społeczeństwa, jak i profesjonalistów medycznych. Projekt zainagurował panel ekspertów podczas Forum Rynku Zdrowia z udziałem Magdaleny Kołodziej, Prezes Fundacji MY PACJENCI.
Relacja z panelu: https://www.rynekzdrowia.pl
[1] Diagnostyka i leczenie wybranych infekcji oraz stanów zapalnych dróg oddechowych. Wytyczne dla lekarzy POZ – Andrzej M. Fal, Mateusz Babicki, Eliza Brożek-Mądry, Paweł Dobrzyński, Ewa Jaźwińska-Tarnawska, Piotr Karniej, Ernest Kuchar, Agnieszka Mastalerz-Migas, Piotr Rzymski, Anna Wiela-Hojeńska