Rak piersi stanowi drugą przyczynę zgonów nowotworowych kobiet w Polsce. Wszystkie kraje OECD z wyjątkiem Estonii i Polski osiągnęły współczynnik 5cio letnich przeżyć na poziomie przekraczającym 80%, a w krajach skandynawskich nawet 90%. Nowotwory złośliwe piersi stanowią 23% zachorowań i 13% zgonów nowotworowych u kobiet.
W Polsce rak szyjki macicy jest siódmym pod względem zachorowalności nowotworem złośliwym rozpoznawanym u kobiet i jednocześnie ósmym na liście nowotworów będących przyczyną zgonów u kobiet w Polsce. W Polsce z powodu tego nowotworu umiera 7 kobiet na 100.000 rocznie. W krajach takich jak Finlandia, Wlochy czy Turcja mniej niż 2/100.000. Podobnie jak w przypadku raka piersi, Polska i Estonia to kraje w których połowa kobiet z tym nowotworem przeżywa 5 lat od rozpoznania, podczas gdy w Norwegii przeżywa więcej niż 80% kobiet.
Treść informacji prasowej (link do pobrania)
Raport (link do pobrania)
Prezentacja z konferencji prasowej (link do pobrania)
Audyt społeczny narodowych programów profilaktyki nowotworów – główne wnioski i rekomendacje; Ewa Borek, Fundacja MY Pacjenci
Islandia – doświadczenia profilaktyki nowotworów warte naśladowania; Kristjan Oddsson – Icelandic Cancer Society
Jaka powinna być strategia skutecznej komunikacji społecznej narodowych programów profilaktyki nowotworowej?; Izabella Dessoulavy-Gładysz – Fundacja MY Pacjenci
Materiały pokonferencyjne (link do pobrania)
Fundacja MY Pacjenci w partnerstwie z Polskim Towarzystwem Programów Zdrowotnych, Alivia – Fundacją Onkologiczną Osób Młodych oraz Icelandic Cancer Society realizują projekt pt. „Audyt społeczny narodowego programu profilaktyki nowotworowej”.
Celem audytu społecznego jest postawienie diagnozy dotyczącej przyczyn nieskuteczności realizowanych dotychczas narodowych programów profilaktyki nowotworowej oraz w nawiązaniu do tej diagnozy-zaproponowanie nowej strategii komunikacji społecznej oraz narzędzi tej komunikacji. W ramach projektu planowana jest analiza praktyk stosowanych w ośrodkach w Polsce o najwyższej i najniższej zgłaszalności kobiet na badania profilaktyczne oraz opracowanie rekomendacji dla resortu zdrowia, które przełożą się na zwiększenie skuteczności programów przesiewowych w kierunku raka szyjki macicy i raka piersi. W projekcie zostaną wskazane najlepsze praktyki stosowane w Polsce i za granicą (dzięki współpracy z Icelandic Cancer Society).
Strategia komunikacji społecznej zostanie zaproponowana jako element nowego Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych, w celu zmiany jego funkcjonowania.
Nowatorstwo projektu polega na uwzględnieniu potrzeb i oczekiwań pacjentek w planowaniu działań komunikacyjnych.
Planowane działania
W ramach projektu planuje się III-etapowe badanie funkcjonowania programów przesiewowych w ramach NPZChN, opracowanie raportu z audytu oraz opracowanie konkretnej strategii komunikacji społecznej do NPZChN, która będzie miała na celu m.in. zmianę postrzegania działań profilaktycznych w programach wykrywania raka szyjki macicy. Zakłada się, że będzie to miało bezpośrednie przełożenie na zgłaszalność kobiet na badania profilaktyczne w przyszłości.
I etap badania zakłada dogłębną analizę publikacji, raportów oraz aktualnych danych dotyczących zgłaszalności na badania profilaktyczne raka szyjki macicy i raka piersi w Polsce i na świecie, a także analizę dobrych praktyk dotyczących funkcjonowania programów profilaktyki nowotworowej w innych krajach w UE.
Badanie w II etapie obejmuje analizę organizacji i zarządzania programami profilaktyki raka szyjki macicy i raka piersi w Polsce na poziomie centralnym i wojewódzkim – analizę działań ośrodków koordynujących z naciskiem na porównanie stosowanych praktyk w ośrodkach o najwyższej i najniższej zgłaszalności na badania profilaktyczne. Planuje się przeprowadzenie min. 30 wywiadów indywidualnych pogłębionych zarówno z ośrodkami koordynującymi (centralnym, wojewódzkimi), jak i z innymi podmiotami zaangażowanymi w realizację NPZChN – decydentami, świadczeniodawcami, płatnikiem, towarzystwami naukowymi, lekarzami onkologami, lekarzami ginekologami, lekarzami POZ, konsultantami krajowymi i wojewódzkimi w dziedzinie onkologii i ginekologii, ekspertami, organizacjami pozarządowymi działającymi w temacie profilaktyki onkologicznej, z osobami odpowiadającymi za audyt w placówkach realizujących badania.
W III etapie planuje się przeprowadzenie badań ankietowych obejmujących min. 1000 kobiet (metoda ankiety internetowej) oraz wywiadów telefonicznych z grupą min. 50 kobiet uczestniczek profilaktyki raka szyjki macicy.
Zwieńczeniem badań (analizy danych, raportów, publikacji, wywiadów indywidualnych, ankiet internetowych i wywiadów pogłębionych) będzie opracowany raport z audytu programu badań przesiewowych, który zawierał będzie główne wnioski z przeprowadzonych badań, diagnozę problemu niskiej zgłaszalności i nieskuteczności programów przesiewowych oraz rekomendacje dla resortu zdrowia, które jeśli zostaną wdrożone – dadzą szansę na zwiększenie skuteczności badań przesiewowych w przyszłości. Rekomendacje będą dotyczyły zarówno strony merytorycznej programów, jak również strony organizacyjnej, zarządczej, administracyjnej, finansowej i komunikacyjnej. Raport będzie zawierał także propozycję wprowadzenia KPI – parametrów oceny jakości do stałego monitorowania skuteczności programów profilaktycznych w przyszłości.
W ramach projektu zostaną także wskazane najlepsze praktyki stosowane nie tylko w Polsce, ale i za granicą m.in. dzięki współpracy z Icelandic Cancer Society.
Wdrożenie planowanych działań będzie możliwe dzięki współpracy oraz sukcesywnemu przekazywaniu i dyskutowaniu rezultatów audytu z Ośrodkiem Koordynującym oraz Ministerstwem Zdrowia (odpowiedzialnym za tworzenie nowego NPZChN) na wszystkich etapach projektu.
Działania zaplanowane w projekcie mają na celu wprowadzenie zmian w funkcjonowaniu Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych tak, aby stał się on skutecznym narzędziem walki z nowotworem raka szyjki macicy i raka piersi.
Projekt prezentuje nowatorskie podejście, w którym do tworzenia programów profilaktyki nowotworowej zaprasza się nie tylko decydentów i realizatorów działań, lecz również bierze się pod uwagę perspektywę i oczekiwania pacjentów. To pierwszy tego typu projekt w Polsce.
Finansowane ze środków EOG działania informacyjne i promocyjne skierowane będą przede wszystkim do
następujących grup odbiorców:
– kobiety pow. 25 r.ż.
– Ministerstwo Zdrowia, NFZ,
– świadczeniodawcy,
– eksperci,
– media, opinia publiczna.
PARTNERZY
Polskie Towarzystwo Programów Zdrowotnych (PTPZ) – zajmuje się projektowaniem i realizacją programów zdrowotnych, regularnie współpracuje z uznanymi ekspertami wielu dziedzin medycyny (w tym onkologii i zdrowia publicznego) oraz kierownictwem Wojewódzkiego Ośrodka Koordynującego Populacyjne Programy Wczesnego Wykrywania Raka Piersi oraz Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy w Gdańsku. Bardzo dobrze zna bieżące problemy związane z realizacją programów oraz kompleksową opieką nad pacjentami onkologicznymi.
Alivia – Fundacja Onkologiczna Osób Młodych – zajmuje się problemem występowania chorób nowotworowych u osób młodych oraz propaguje proaktywną postawę wobec choroby nowotworowej i przejęcie inicjatywy w jej leczeniu: zdobywanie przez chorych i ich bliskich jak największej ilości danych na temat problemu zdrowotnego, podejmowania decyzji dotyczących leczenia wspólnie z lekarzem. Podpowiada również sposoby ułatwiające dotarcie do informacji o leczeniu, jak również publikuje w języku polskim nowości onkologiczne ze świata na swojej stronie internetowej.
Icelandic Cancer Society – międzynarodowa organizacja, która zajmuje się działaniami w zakresie leczenia i profilaktyki nowotworów, m.in. promowaniem wiedzy i edukacji dotyczącej nowotworów oraz ich profilaktyki, wsparciem badań zmierzających do analizy rzetelnych danych, promowaniem skriningu oraz wspieraniem postępu w leczeniu oraz opiece nad osobami chorymi na raka.
Projekt współfinansowany z Funduszy EOG w ramach programu Obywatele dla Demokracji (www.ngofund.org.pl).